رویکرد اساسی درس قرآن کلاس اول، یافتن توانایی خواندن سوره‌ها و عبارات و درک تدریجی معنی عبارتهای ساده است. در آموزش قرآن در ابتدایی باید نکاتی را مد نظر داشت و برای اهداف و نتایج مشخصی تلاش نمود. این اهداف و نتایج و همچنین نحوه تدریس صحیح را در ادامه بازگو کرده‌ایم.
روش تدریس کتاب قرآن کلاس اول دبستان
تصویر خوانی
در هر درس از کتاب قرآن کلاس اول، تصاویری مرتبط با درس وجود دارد. اولین مرحله از تدریس باید تصویر خوانی باشد، به این شکل که دانش آموزان با دقت به تصویر درس را نگاه کنند و با مشارکت یکدیگر نظرشان را درباره تصویر بیان کنند تا بتوانند با مشورت یکدیگر معنی و مفهوم آن را دریابند.
روخوانی
با کمک لوح آموزشی و سی‌دی همراه کتاب ابتدا یک‌بار سوره‌ای که در درس آمده را گوش بدهند، برای بار دوم با قرائت سوره همراه با خود زمزمه کنند و برای بار سوم همراه با قاری بلند سوره را بخوانند. روخوانی قرآن کلاس اول از ابتدای دی ماه آغاز می‌شود. بعد از پخش با سی دی، باید معلم و چند نفر از دانش آموزان قرآن را روخوانی کنند و باقی دانش آموزان خط ببرند.
ابزار و رسانه‌های آموزشی برای روخوانی، کتاب قرآن و رحل، لوح های آموزشی، کتاب درسی، لوح گویا و وسایل تزیینی است.
شعر و سرود
اشعار و سرودهای کتاب قرآن کلاس اول را باید معلم همراه با دانش آموزان همخوانی کند.
پیام‌های قرآنی
نحوه تدریس پیام‌های قرآنی به این شکل است که باید هم پیام و هم ترجمه آن بلند در کلاس خوانده شود. می‌توان پیام قرآنی را با کمک لوح گویا در کلاس پخش کنید. سپس بعد از مشاهده تصویر مربوط به پیام قرآنی، دانش آموزان با یکدیگر در مورد مفهوم آن پیام قرآنی مشورت کنند.
داستان‌های قرآنی
در برخی از درس‌ها به جای پیام قرآنی داستان‌های قرآنی وجود دارد، برای تدریس داستان‌های قرآنی به روش قصه‌گویی عمل کنید و داستان را با زبان ساده و شنیدنی برای دانش آموزان بخوانید تا به خوبی مفهوم و نتیجه داستان را درک کنند و بعد از آن‌ها بخواهید که، هر نفر قسمتی از داستان را از زبان خودش توضیح دهد.
اهداف تدریس قرآن
- علاقه کودک به شنيدن قرائت زيبای سوره‌های کتاب آسمانی
- علاقه به پاکیزه نگهداشتن کتاب قرآن
- آشنایی با داستان‌هاي قرآنی
- آشنایی بامعنای برخی از عبارات ساده قرآن (به زبان کودکانه يا شعر)
- مشارکت در خواندن آهنگين و جمعی سوره‌های كتاب درسی
- با گوش دادن به قرائت آيات و نگاه‌كردن به کتاب، سوره‌ها را به صورت ساده يا آهنگين می‌خواند.
- برخی از کلمات یا عبارتهای ساده کتاب درسی قرآن را بر اساس سير سواد آموزی فارسی می‌خواند.
نکات مهم در تدریس قرآن کلاس اول دبستان
در آموزش قرآن در دبستان به ویژه کلاس اول بیش از آن که تمرکز بر افزایش دانش و مهارت دانش آموز در علوم قرآنی باشد، ایجاد علاقه به قرآن و انس و الفت دانش آموز با قرآن اهمیت دارد. از این رو معلم باید بکوشد که دانش آموز نسبت به درس قرآن اشتیاق نشان دهد و برای نائل شدن به این هدف رعایت این نکات حائز اهمیت است:
- آسان نشان داده شدن فرایند یادگیری قرآن
- تشویق دانش آموزان در روند تدریس
- عدم سختگیری در تدریس و توجه به تفاوت‌های فردی بین دانش آموزان
- رویکرد آموزشی فعال و جذاب برای دانش آموزان با کمک قصه گویی، برگزاری مسابقه و شرکت دانش آموزان در روند آموزش
نحوه اشاره صحیح به کلمات قرآن کلاس اول
اشاره صحیح به حروف و حرکات، از مهم‌ترین گام‌های اولیه در تدریس روخوانی قرآن است. اگر آموزش حروف و کلمات به درستی صورت بگیرد، مهم‌ترین سنگ بنای مهارت خواندن قرآن گذاشته می‌شود. در غیر اینصورت حتی در سال‌های بالاتر ممکن است دانش آموز در خواندن قرآن ضعف داشته باشد و نیاز به آموزش دوباره باشد. این آموزش در دو روش تدریس می‌شود و نیاز است هر دو انجام شود. به این دو روش، روش ثابت و روش متحرک گفته می‌شود.
نتایج آموزش قرآن در دانش آموزان
معلم در تدریس قرآن چشم اندازی را در نظر می‌گیرد، در این چشم انداز با یادگیری قرآن توسط دانش آموزان باید نتایجی در روحیات آن‌ها پدید آید، این نتایج به شرح زیر است:
- تقویت قدرت تفکر و تعقل
- آشنایی با آموزه‌های قرآنی
- آشنایی با آداب اسلامی
- تفکر در خلقت اعضا و جوارح و طبیعت
- تفکر در مورد صفات خداوند (خالقیت، مهربانی، بخشندگی، …)
- تفکر در مورد خلقت پدیده‌های طبیعی و زیبایی‌هایشان
- حفظ محیط زیست
- علاقه به پرتلاش بودن و پرهیز از تنبلی
- علاقه به خواندن قرآن و انس با آن
- آشنایی به پیامبر اکرم و خاندان پاک او
- علاقه و آشنایی با خواندن نماز و ادای دیگر واجبات
- باور به مهربانی و بخشندگی خداوند نسبت به آفریده‌ها
- آشنایی با نعمت‌هایی که خداوند در اختیار او قرار داده است
- آگاهی از ضرورت صرفه‌جویی و اسراف نکردن
- آشنایی با اهمیت پاکیزگی در زندگی
- آشنایی با رفتار پیامبران الهی به ویژه پیامبر اکرم و خانواده ایشان
- آشنایی با برخی از داستان‌های قرآن کریم
- آگاهی از نقش و وظایف هر یک از اعضای خانواده
- آگاهی از اهمیت وقت شناسی
- آگاهی از اهمیت علم آموزی
در نهایت و با پایان کتاب، هر دانش آموز باید الگویی رفتاری متناسب با اخلاق اسلامی را بپذیرد و به آن عمل کند. خوشرویی، گفتن بسم الله درآغاز کارها، حفظ سوره‌های توحید و حمد، رعایت نظافت شخصی، شکرگزاری از خداوند، سلام کردن در برخورد با دیگران، تشکر و قدردانی از خانواده و سایرین، احترام به دیگران، مهربانی با دوستان، پرهیز از انجام رفتارهای ناشایست، همکاری در خانه با خانواده و در مدرسه با همکلاسی، پرهیز از اسراف و هدر دادن و حفظ محیط زیست از مهم‌ترین بایدهای این الگوی رفتاری است.
جمع بندی
فضای کلاس قرآن کتاب کلاس اول باید جذاب باشد و دانش آموزان از آموزش قرآن لذت ببرند. آموزش قرآن در کلاس اول باید دانش آموزان را با آداب و اخلاق اسلامی آشنا کند باید دانش آموزان بتوانند از قرآن و عبارت های ساده آن روخوانی کند و معنی و مفهوم عبارت های قرآن را درک کند و به تفکر و تعقل در مورد آفریدگار و آفرینش و اخلاق شایسته و پرهیز از رفتارهای ناشایست تشویق شود.
